Tai nạn máy bay năm 2025 có khiến hàng không trở nên nguy hiểm hơn? Giới chuyên gia nói không

Theo Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA), một hành khách phải bay mỗi ngày trong hơn 15.000 năm mới có khả năng gặp một tai nạn hàng không gây tử vong. Tuy nhiên, sau vụ tai nạn thảm khốc của Air India hồi tháng 6—khi chiếc Boeing 787 rơi chỉ 30 giây sau khi cất cánh tại Ahmedabad, cướp đi sinh mạng của 260 người—không ít người đã bắt đầu nhìn tấm vé máy bay của mình với ánh mắt lo ngại hơn bao giờ hết.
Chào mừng đến với tâm lý học về nhận thức rủi ro—nơi bộ não con người luôn thất bại trong việc đánh giá xác suất, và nơi truyền thông hiện đại khiến những sự kiện hiếm hoi bỗng trở nên phổ biến trong mắt công chúng.
Chuyện gì thực sự đã xảy ra với ngành hàng không năm 2025?
Không thể phủ nhận, năm 2025 chứng kiến một số vụ tai nạn hàng không gây sốc. Vụ tai nạn của Air India là thảm họa hàng không thương mại nghiêm trọng nhất trong một thập kỷ, đồng thời là vụ tử nạn đầu tiên liên quan đến dòng máy bay Boeing 787. Trước đó, cuối năm 2024, thảm họa của Jeju Air tại Hàn Quốc đã khiến 179 người thiệt mạng. Tháng 1, một máy bay của Air Busan bốc cháy, và một chuyến bay của Japan Airlines phải hạ cánh khẩn cấp sau khi rơi 8.000 mét tại Osaka.
Nghe có vẻ đáng sợ? Nhưng thực tế lại khác hẳn. Theo Cục Lưu trữ Tai nạn Máy bay (Bureau of Aircraft Accidents Archives), nửa đầu năm 2025 chỉ ghi nhận 54 vụ tai nạn hàng không trên toàn cầu—giảm so với con số 70 vụ cùng kỳ năm trước.
Số liệu từ IATA còn cho thấy bức tranh sáng sủa hơn: tỷ lệ tai nạn toàn cầu năm 2024 chỉ ở mức 1,13 trên mỗi triệu chuyến bay—thấp hơn mức trung bình 5 năm là 1,25. Rủi ro tử vong cũng giảm còn 0,06, thấp hơn mức lịch sử là 0,1. Trong khi đó, nhu cầu đi lại tăng 5% so với cùng kỳ, với hơn 4,5 tỷ lượt hành khách an toàn trên toàn thế giới.
Tại sao chúng ta đánh giá sai rủi ro hàng không?
Kinh tế học hành vi cho thấy những vụ tai nạn nghiêm trọng thường là các “ngoại lệ thống kê”—các sự kiện hiếm hoi nhưng lại thu hút sự chú ý mạnh mẽ vì “hiệu ứng sẵn có” trong tâm lý học: chúng ta dễ dàng đánh giá rủi ro dựa trên những gì dễ nhớ, dễ hình dung.
Nếu ví thị trường chứng khoán là an toàn hàng không, thì những vụ tai nạn máy bay này giống như “Ngày thứ Hai đen tối”—hiếm gặp nhưng gây chấn động tâm lý. Giống như nhà đầu tư thường phản ứng thái quá trước các đợt sụt giảm thị trường, hành khách cũng dễ bị lung lay bởi vài tai nạn nổi bật dù thống kê tổng thể vẫn cho thấy mức độ an toàn cao.
Sau vụ Air India, các đại lý du lịch tại Ấn Độ ghi nhận lượng đặt vé giảm 30–35%, trong khi hơn 20% hành khách hủy chuyến đã đặt. Dữ liệu từ Google Trends cho thấy số lượt tìm kiếm từ khóa “sợ bay” tại Ấn Độ tăng mạnh và duy trì ở mức cao nhiều tháng sau đó. Một trung tâm trị liệu ở Bengaluru chuyên hỗ trợ người sợ bay báo cáo lượng khách hàng mới tăng gấp 10 lần.
Chỉ một bước nữa để đọc tiếp toàn bộ bài viết
Đăng nhập để đọc toàn bộ bài viết và truy cập nội dung độc quyền
✨ Hoàn toàn miễn phí • Không cần thẻ tín dụng