Tỷ giá USD/VND tăng mạnh giữa bối cảnh USD toàn cầu suy yếu: Nguyên nhân và tác động

Bạn có thấy giá xăng dầu, hàng nhập khẩu tăng lên trong khi đồng USD trên thế giới lại yếu đi? Tại sao đồng tiền của chúng ta lại mất giá như vậy?

Tỷ giá trung tâm hiện đạt khoảng 25.091 VND/USD theo công bố của NHNN, trong khi tỷ giá tại Vietcombank đã lên 25.915 - 26.305 VND/USD (mua vào - bán ra). Nghịch lý thú vị là chỉ số DXY hiện ở mức 97.316 điểm, giảm 9.97% từ đầu năm đến nay - mức thấp nhất trong nhiều năm. Vậy chuyện gì đang xảy ra với đồng tiền của chúng ta?

NHNN giữ lãi suất thấp – "Cái giá" của tăng trưởng

Theo Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ NHNN Phạm Chí Quang, để duy trì sức mạnh đồng tiền thì đồng tiền đó phải có sức hấp dẫn, và sức hấp dẫn một phần được thông qua lãi suất. Tuy nhiên, NHNN đã thực hiện chính sách điều hành nhằm duy trì mặt bằng lãi suất thấp để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.

Cụ thể, lãi suất liên ngân hàng VND hiện dao động quanh mức 4,6-4,8%/năm, trong khi lãi suất USD thế giới vẫn ở mức cao hơn. Việc mặt bằng lãi suất VND thấp trên thị trường liên ngân hàng đã dẫn tới chênh lệch lãi suất âm đồng VND và USD, khiến USD hấp dẫn hơn.

Đây chính là "con dao hai lưỡi" - một mặt kích thích tăng trưởng kinh tế, mặt khác tạo áp lực lên tỷ giá khi nhà đầu tư tìm kiếm lợi nhuận cao hơn ở nơi khác.

Khối ngoại bán ròng và áp lực thanh toán nợ

Năm 2024 đã chứng kiến trên 3,5 tỷ USD được bán ròng từ các nhà đầu tư nước ngoài, gây sức ép lớn với thị trường ngoại hối. Đặc biệt nghiêm trọng hơn, tháng 11/2024 còn là thời điểm phải cân đối nguồn ngoại tệ lớn để Bộ Tài chính trả nợ nước ngoài hơn 1,5 tỷ USD.

Tổng cả hai nguồn ngoại tệ đột biến này lên đến khoảng 5,1 tỷ USD, gây sức ép trong quý IV/2024. Khi các nhà đầu tư nước ngoài rút vốn, họ cần chuyển đổi VND thành USD để mang về nước, tạo thêm áp lực bán đối với đồng Việt Nam.

Theo ước tính của VDSC, NHNN đã phải bán ra khoảng 9,4 tỷ USD trong năm 2024 để ổn định tỷ giá, làm dự trữ ngoại hối giảm còn khoảng 80 tỷ USD.

USD toàn cầu yếu đi, nhưng VND yếu hơn

Nghịch lý đáng chú ý là đồng USD đã suy yếu trên thị trường quốc tế do lo ngại về tình hình kinh tế Mỹ và các chính sách thuế quan bất định của chính quyền Trump. Chỉ số DXY đã giảm xuống mức thấp nhất trong hơn 3 năm.

Tuy nhiên, VND lại mất giá mạnh hơn do các yếu tố nội tại:

• Chênh lệch lãi suất bất lợi: VND kém hấp dẫn hơn USD về mặt lợi suất
• Dòng vốn nước ngoài rút ròng: Tạo áp lực bán mạnh lên VND
• Nhu cầu USD tăng cao: Để thanh toán nhập khẩu và các khoản nợ nước ngoài
• Tâm lý thị trường: Xu hướng tích trữ ngoại tệ khi tỷ giá biến động