Thu nhập bình quân đầu người Việt Nam 2024: Đứng đâu trên bản đồ thế giới và làm sao để vượt lên?

Bạn có bao giờ tự hỏi: "Với mức lương 15 triệu/tháng của mình, liệu có đủ để mua được căn hộ như bạn bè Singapore không?" Hay "Tại sao cùng làm kỹ sư, thu nhập tại Việt Nam lại khác biệt đến vậy so với Malaysia?"

Câu trả lời nằm ở một chỉ số mà nhiều người trẻ thường bỏ qua: GDP bình quân đầu người. Hôm nay, chúng ta sẽ cùng phân tích vị trí của Việt Nam trên bản đồ kinh tế thế giới và tìm hiểu điều này ảnh hưởng như thế nào đến túi tiền và cơ hội phát triển của chúng ta.

Việt Nam đang đứng ở đâu? Những con số thực tế

Theo ước tính sơ bộ từ các nguồn Trading Economics và World Bank, mức sống trung bình của Việt Nam năm 2024 dự kiến đạt khoảng 4.200-4.500 USD, tăng đáng kể từ mức 3.760 USD năm 2023. Con số này dự kiến đặt Việt Nam ở vị trí xấp xỉ thứ 101 toàn cầu theo xếp hạng World Bank, đây là một bước tiến tích cực cho một quốc gia đang trong giai đoạn phát triển và cho thấy những nỗ lực không ngừng của chính phủ trong việc cải thiện đời sống người dân.

Để hiểu rõ hơn vị trí của Việt Nam, chúng ta cần nhìn vào bức tranh so sánh trong khu vực Đông Nam Á và các nền kinh tế mới nổi khác. Trong khu vực ASEAN, Singapore dẫn đầu với 82.807 USD, tiếp theo là Malaysia với 13.315 USD, Thái Lan với 7.792 USD, Indonesia với 4.798 USD, và Philippines với 3.950 USD. Khi mở rộng ra các nền kinh tế mới nổi khác, chúng ta thấy Việt Nam đang có vị trí khá tốt so với Ấn Độ (2.612 USD), Bangladesh (2.688 USD), nhưng vẫn còn khoảng cách đáng kể so với Brazil (9.673 USD).

Động lực thúc đẩy tăng trưởng: Ba trụ cột chính

Với mức tăng trưởng GDP dự báo 5,8-6,5% năm 2024 theo World Bank và IMF, Việt Nam vẫn duy trì được đà phát triển ổn định trong bối cảnh kinh tế toàn cầu nhiều biến động. Từ góc nhìn phân tích thị trường, có ba động lực chính đang thúc đẩy sự phát triển này.

Xuất khẩu sản xuất và gia công vẫn là động lực quan trọng nhất của nền kinh tế. Theo Bộ Kế hoạch & Đầu tư, ngành sản xuất và chế biến thu hút 25,6 tỷ USD FDI, chiếm 67% tổng vốn đầu tư năm 2024, với các ngành như điện tử, dệt may và nông sản chế biến tiếp tục là điểm sáng. Điều này cho thấy Việt Nam vẫn giữ được lợi thế cạnh tranh trong chuỗi cung ứng toàn cầu và được các nhà đầu tư quốc tế tin tưởng.

Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tiếp tục đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Vốn FDI giải ngân năm 2024 đạt 25,35 tỷ USD, cao nhất từ trước đến nay, trong khi tổng vốn FDI tích lũy đạt 297 tỷ USD cuối năm 2023. Những con số này không chỉ phản ánh niềm tin của nhà đầu tư quốc tế mà còn cho thấy khả năng hấp thụ và tận dụng nguồn vốn của nền kinh tế trong nước.

Thị trường tiêu dùng nội địa đang trở thành một động lực ngày càng quan trọng. Với tỷ lệ đô thị hóa tăng lên 39% năm 2024 và dân số gần 100 triệu người, nhu cầu tiêu dùng trong nước đang mở rộng mạnh mẽ, tạo động lực cho tăng trưởng kinh tế và giúp giảm sự phụ thuộc vào xuất khẩu. Tầng lớp trung lưu ngày càng mở rộng đã tạo ra những cơ hội mới cho các doanh nghiệp trong nước và nước ngoài.

Thách thức thực tế: Những "nút thắt" cần tháo gỡ

Năng suất lao động vẫn là điểm yếu lớn nhất của nền kinh tế Việt Nam. Theo số liệu từ ILO và Tổng cục Thống kê Việt Nam, năng suất lao động của chúng ta chỉ đạt 42% so với Thái Lan và 7,8% so với Singapore, điều này giải thích tại sao tiêu chuẩn sống của người Việt Nam vẫn thấp hơn đáng kể so với các nước láng giềng. Nguyên nhân chủ yếu đến từ việc thiếu hụt lao động có kỹ năng cao, hệ thống đào tạo nghề chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế của doanh nghiệp, và tốc độ ứng dụng công nghệ trong sản xuất vẫn còn chậm so với tiềm năng.

Cơ cấu kinh tế cũng cần được chuyển đổi mạnh mẽ hơn. Việt Nam vẫn phụ thuộc nhiều vào gia công và xuất khẩu nguyên liệu có giá trị gia tăng thấp, trong khi tỷ trọng ngành dịch vụ chỉ chiếm 42% GDP, thấp hơn đáng kể so với mức 60-70% của các nước phát triển. Việc chuyển dịch sang các ngành công nghệ cao, dịch vụ tài chính và kinh tế sáng tạo không chỉ là yêu cầu cấp bách mà còn là điều kiện tiên quyết để Việt Nam có thể thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình và tiến tới trở thành nước phát triển.

Câu chuyện từ thực tế: Những trải nghiệm đa dạng

Minh, 26 tuổi, kỹ sư phần mềm tại TP.HCM, chia sẻ: "Lương tôi 20 triệu/tháng, nghe có vẻ ổn với mặt bằng chung tại Việt Nam. Nhưng khi so với bạn cùng lớp ở Singapore kiếm 4.000 SGD (70 triệu VND), tôi bắt đầu hiểu tại sao GDP bình quân đầu người lại quan trọng đến vậy. Sự khác biệt không chỉ là số tiền mà còn là khả năng mua nhà: bạn ấy có thể mua căn hộ sau 5-7 năm, tôi cần 15-20 năm. Điều này khiến tôi phải suy nghĩ về việc nâng cao kỹ năng hoặc tìm kiếm cơ hội ở nước ngoài."