Nhịp Đập Khu Vực: Thị trường tài sản số của Việt Nam chính thức được hợp pháp hóa – Bước ngoặt cho fintech ASEAN

Quốc hội Việt Nam vừa mang đến chiến thắng pháp lý lớn nhất năm 2025 cho ngành fintech Đông Nam Á. Ngày 14/6, các nhà lập pháp đã thông qua Luật Công nghiệp Công nghệ Số, chính thức hợp pháp hóa tài sản số và hoạt động tiền mã hóa — một bước đi định vị Việt Nam là điểm đến thân thiện với crypto nhất ASEAN, đồng thời hợp pháp hóa một thị trường trị giá hơn 100 tỷ USD.

Hiệu Ứng Domino Trong Khung Pháp Lý ASEAN

Đây không phải là một bản cập nhật pháp lý thông thường bị chôn vùi trong văn bản luật dài dòng. Khung pháp lý tài sản số toàn diện của Việt Nam — sẽ có hiệu lực từ 1/1/2026 — là đạo luật blockchain tham vọng nhất tại Đông Nam Á từ trước đến nay. Trong khi Singapore vẫn duy trì cách tiếp cận thận trọng qua MAS và Thái Lan loay hoay với yêu cầu cấp phép phức tạp, thì Việt Nam đã chọn “tất tay” với tính hợp pháp của tài chính số.

Luật mới phân biệt rõ ràng giữa tài sản ảo (phục vụ trao đổi và đầu tư) và tài sản mã hóa (sử dụng mã hóa để xác thực), đồng thời loại trừ rõ ràng chứng khoán và tiền kỹ thuật số do ngân hàng trung ương phát hành. Quan trọng hơn cả, luật này công nhận quyền sở hữu tài sản số theo luật dân sự Việt Nam — điều mà hầu hết các quốc gia trong khu vực vẫn chưa dám thực hiện.

Đối với hệ sinh thái fintech liên kết cao của ASEAN, đây là bước ngoặt quan trọng. Với hơn 17 triệu người dùng crypto tại Việt Nam — tỷ lệ chấp nhận cao nhất toàn cầu — người dùng giờ đây có thể hoạt động trong một khuôn khổ hợp pháp gồm sandbox thử nghiệm, ưu đãi của chính phủ và tiêu chuẩn tuân thủ quốc tế theo khuyến nghị FATF.

Bức Tranh Thị Trường: Từ Vùng Xám Thành Đèn Xanh

Các con số cho thấy nhu cầu bị dồn nén quá lâu. Việt Nam liên tục nằm trong top 5 toàn cầu về mức độ chấp nhận tiền mã hóa, với hơn 17 triệu người sở hữu và thị trường tài sản số vượt 100 tỷ USD. Thế nhưng, trong nhiều năm, các startup blockchain nghiêm túc phải chọn Singapore, Dubai hoặc các vùng lãnh thổ hải ngoại để tiếp cận ngân hàng và pháp lý rõ ràng. Cuộc “di cư” đó sắp đảo chiều.

Luật mới đi kèm với một gói ưu đãi hấp dẫn: tín dụng thuế R&D cho phát triển blockchain, tài trợ chính phủ cho các dự án chiến lược, quy trình cấp phép nhanh cho các công ty không lưu ký tài sản, và visa nhanh cho chuyên gia blockchain quốc tế. Đặc biệt nhất: các chuyên gia công nghệ số chất lượng cao được miễn thuế thu nhập cá nhân trong 5 năm đầu làm việc tại Việt Nam.

Cộng thêm visa 5 năm và miễn giấy phép lao động, đây là gói thu hút nhân tài hấp dẫn nhất châu Á. Với một nhà phát triển blockchain hoặc giám đốc fintech có thu nhập 100.000 USD/năm, điều này tương đương với tiết kiệm thuế hơn 20.000 USD mỗi năm — khiến Việt Nam cạnh tranh ngang hàng với Singapore về thuế, nhưng chi phí sinh hoạt lại rẻ hơn nhiều.

Các đối thủ khu vực chắc chắn sẽ để ý. Các sàn giao dịch tài sản số của Malaysia có thể xem xét mở rộng sang Việt Nam, trong khi các quỹ đầu tư mạo hiểm tại Singapore có thể đang đánh giá lại chiến lược phân bổ vốn trong khu vực. Và hiệu ứng lan tỏa không chỉ dừng ở crypto — điều này chính thức hợp pháp hóa toàn bộ hệ sinh thái Web3 gồm DeFi, NFT, và hạ tầng blockchain.