Cuộc Nổi Loạn Analog 8 Tỷ USD Của Gen Z: Tại Sao Đồng Hồ Sang Trọng Đánh Bại Sự Độc Quyền Thời Gian Của Apple

Trong căn hộ thuê giá ưu đãi trên phố Chestnut, tôi đang quan sát một nhóm bạn trẻ tại khu Marina, San Francisco tạo dáng chụp hình với máy ảnh Polaroid cổ điển. Bên cạnh họ, một cô gái khoe chiếc Rolex Datejust thập niên 1970 trên Instagram—sự kết hợp hoàn hảo cho làn sóng "tái sinh analog" của Gen Z. Một tay cầm điện thoại 1.200 USD, tay kia đeo đồng hồ cơ 2.000 USD, và ghi lại tất cả bằng chiếc máy ảnh chụp liền trị giá 300 USD với hình ảnh có chủ ý “thiếu hoàn hảo”.

Đây không đơn thuần là sân khấu hipster. Đây là cuộc nổi loạn đắt đỏ nhất năm 2025, đang tái định hình thị trường xa xỉ tại ba châu lục.

Mỏi mệt số hóa và cơ hội kinh tế

Tôi từng dành năm năm theo dõi thị trường phái sinh tại Central, Hồng Kông, nên hiểu rằng mọi xu hướng đều có phản xu hướng, mọi bong bóng rồi cũng vỡ. Nhưng điều tôi không ngờ là sẽ chứng kiến mô hình tương tự ngay tại khu phố mình đang sống—nơi các kỹ sư công nghệ trẻ đang bỏ tiền để rời xa nền kinh tế kỹ thuật số chính họ từng góp phần tạo dựng.

Các số liệu hé lộ cơ hội "kinh doanh ngược chiều" thú vị. Doanh số đồng hồ xa xỉ đã qua sử dụng trên nền tảng Chrono24 tăng 15% trong năm 2024, chủ yếu nhờ nhóm khách dưới 30 tuổi. Doanh thu từ đĩa nhạc vinyl dự kiến tăng thêm 857 triệu USD đến năm 2029, dẫn dắt bởi thế hệ Gen Z chưa từng sống thiếu Spotify. Thị trường “cai nghiện kỹ thuật số” toàn cầu đang hướng tới ngưỡng 8 tỷ USD vào năm 2035, được tài trợ bởi chính những người lớn lên cùng mạng xã hội.

Bà tôi ở chợ Bến Thành thường nói: “Có tiền mua tiên cũng được.” Bây giờ thì đúng thật: với tiền, bạn có thể mua lại cả khả năng tập trung—mỗi lần bằng một món đồ analog.

“Hiện diện” là món hàng xa xỉ mới

Tuần trước, tôi dạo quanh quảng trường Union Square và tận mắt chứng kiến làn sóng này. Trong một cửa hàng đồng hồ cao cấp, một kỹ sư 23 tuổi làm việc tại Salesforce vừa chi 3.500 USD cho chiếc Cartier Tank cổ. Khi tôi hỏi lý do, cậu trả lời đúng tinh thần “phản kháng công nghệ” của thung lũng Silicon: “Apple Watch giúp tôi tối ưu hóa ngày làm việc, còn đồng hồ này giúp tôi thực sự sống trong ngày hôm đó.”

Cậu ấy không đơn độc. Dữ liệu từ Chrono24 cho thấy 35% người mua đồng hồ xa xỉ hiện dưới 35 tuổi, với Rolex Datejust và Cartier Tank là hai mẫu được giới sưu tầm trẻ săn đón nhiều nhất. Những chiếc đồng hồ này không phải mua bốc đồng—chúng là khoản đầu tư chiến lược vào sự tỉnh thức giữa thời đại số.

Xu hướng tương tự lan sang các sản phẩm analog khác. Doanh số máy đánh chữ tăng 300% kể từ 2020. Doanh thu quán cà phê trò chơi bàn tăng 25% mỗi năm đến hết 2024. Ngay cả điện thoại bàn quay số—từng được xem là lỗi thời—cũng ghi nhận mức tăng trưởng hai con số trong nhóm Gen Z muốn “giao tiếp có chủ đích”.