Cuộc chiến 100 triệu đô của Meta: Canh bạc trí tuệ nhân tạo của Zuckerberg khiến sàn giao dịch của tôi trông như tiệm tạp hóa góc phố ở Hà Nội

Bài viết của Robin Wong

Ổ bánh mì 16 đô của tôi ở khu Marina District có thể mua được 32 ổ ở Sài Gòn—nhưng điều đó chẳng thấm gì so với việc Mark Zuckerberg được cho là đã đề nghị trả 100 triệu đô cho một nhà nghiên cứu AI trong vài năm. Đây không phải là mức lương thông thường—mà là các gói đãi ngộ “ngoài hành tinh” cho nhân tài siêu cấp. Là cựu trader phái sinh từng lăn lộn ở Hong Kong và Singapore, tôi từng chứng kiến đủ kiểu vung tiền không tiếc tay, nhưng những gì đang diễn ra tại Silicon Valley giống như một vụ “thâu tóm thù địch” hoàn toàn qua tin nhắn WhatsApp.

Từ căn hộ thuê giá cố định của tôi trên phố Chestnut, tôi theo dõi Zuckerberg “vợt” nhân tài AI và cảm giác như đang xem lại cảnh cũ—chỉ khác là thay vì sàn giao dịch ngập ma túy ở Hong Kong, giờ là những cú DM kèm bonus đủ mua cả một quốc gia nhỏ.

Khi săn đầu người trở thành cướp trắng trợn

Cái tên FAIR (Fundamental AI Research) của Meta nghe chẳng khác gì một căn cứ của phản diện Bond dưới đáy biển, nhưng chiến lược thì lại đơn giản đến tàn nhẫn: nếu không thắng được, hãy mua luôn cả đội nghiên cứu của họ. Theo The Information, chính Zuckerberg đã đạo diễn việc chiêu mộ hơn 8 nhà nghiên cứu từ OpenAI chỉ trong quý 2 năm 2025—và như Mark Chen, nhà khoa học trưởng của OpenAI, thốt lên: “Giống như có kẻ đột nhập vào nhà và cuỗm đi thứ gì đó.” Tin tôi đi, căn hộ của tôi ở Hong Kong từng bị trộm thật năm 2018, và so với cảm giác đó, lời của Chen vẫn còn nhẹ nhàng.

Những con số nghe như ai đó lấy tiền đô chơi cờ tỷ phú. Meta dự kiến chi từ 60 đến 65 tỷ đô trong năm 2025, phần lớn cho hạ tầng AI. Đầu tư 14,3 tỷ đô vào Scale AI. Bonus ký hợp đồng—dù không phải ai cũng được 100 triệu đô như lời đồn—nhưng vẫn cao gấp 3 lần mức lương trung bình của giới nghiên cứu AI. Bạn bè cũ ở Hong Kong từng đùa rằng tụi tôi vung tiền như nước, nhưng Zuckerberg đang vung tiền như thể muốn giải quyết hạn hán ở California bằng cách cho mưa đô-la rơi từ trời.

Kinh tế học của sự tuyệt vọng

Thứ khiến tôi tò mò—ngoài độ chịu chơi điên rồ kiểu “mua đảo Thái Bình Dương để đổi việc”—là cách nó phản ánh mọi bong bóng tôi từng chứng kiến từ Á sang Âu sang Mỹ. Cuộc chiến nhân tài mà Meta đang phát động mang đầy đủ dấu hiệu của một thị trường đang mất kết nối với thực tế.